omer-karanlik-profil5833
ZAMAN-ENTROPİ İLİŞİKİSİNE DAİR DÜŞÜNCE DENEYİ
omer-karanlik-profil5833
Birbirinin aynısı iki uzay aracına tek yumurta ikizlerini bindirdik. A uzay aracı saatte 25.000 km hızla dünya çevresinde dolansın…. B uzay aracı ise saatte 600 km hızla dolansın.
İki uzay aracıda 2 yıl sonra tekrar dünyaya geldiğinde;
1) İkizlerin Fiziksel Durumu Ne Olur_?
2) A ve B Uzay Araçlarının Durumları Ne Olur_?
omer-karanlik-profil5833
Durumdan kastım birbirlerine göre farklılıkları...
1.sorunun cevabını zaten biliyorsunuzdur... asıl merak ettiğim 2.soru
burtay-mutlu-shibumi-tr1695
Önemli bir bilgi eksik. Gemilerin birbirlerine göre olan yönleri?
mehmet-ali8832
1. Sorunun cevabını biliyorsanız 2. soruyu neden merak ettiniz ki? :)
omer-karanlik-profil5833
@ burtay bey ; yön tarafında düzeltme yaparsak 2 araçta doğrusal gittiğini farzedersek A aracı 1 milyon km mesafe yol aldıktan sonra dursun. B aracıda A aracı durduğunda o da dursun...araçların ve yolcuların farklılıkları_?
@mehmet ali ; şunu anlamaya çalışıyorum... Burada asıl hareketi yapan araçlar...içerisindeki yolcular taşınan durumunda yani hareket etmek için hiçbir enerji harcamıyorlar. Burada hiçbir enerji harcamadan dolaylı yoldan daha hızlı giden kişi diğerine göre daha genç durumda kalacak. Bu cepte :)
Ancak araçları bir sistem gibi düşünürsek yani harekete geçmesi için dişliler dönecek yakıt pompalanacak ateşleme yapacak vb. iş yapacak. Yani harekete geçmek için enerji harcayacak.
İşte asıl sorum burada A aracı B aracına göre daha fazla iş yapmış ve daha çok enerji harcamış durumda..
Belki yanlış düşünüyorum ama A aracı B aracından daha fazla iş yapıp enerji harcadığı için B aracından daha çabuk eskiyeceğini düşünüyorum...
Buna bağlı olarak da foton un hareket eden değilde fotonun taşınan olup olmadığını sorguluyorum...
Şimdiden katkılarınız için teşekkür ederim...
kemal-bay-hickimse7261
Eğer fotonların kullandığı yol uzay-zamanın kendisi ise o zaman 2 foton da fiziksel kimliklerinden bir şey kaybetmezdi.
omer-karanlik-profil5833
Burada şunu sormamız gerekir, einstein hareket eden için zamanın daha yavaş akacağını söylüyor...lakin burada hareket edenin ne şekilde hareket ettiğinden bahsetmemiş... Yani cisim hareket ederken kendi enerjisini mi kullanıyor yoksa başka bir güç tarafından mı hareket ettiriliyor bunu belirtmemiş....
Şimdi @kemal saatte 25 km hızla koşsun bende aynı hızla motorsıklet kullanıyorum...
2 saat yol aldıktan sonra @kemal mi daha düzenlidir yoksa ben mi daha düzenliyim...
burtay-mutlu-shibumi-tr1695
Eğer iki araçta aynı yönde gidiyorsa, Hızlı olanı kendisini sabit, diğerini aksi istikamette (25000-600) hızında gidiyor görecektir. Yavaş olanı da kendisini sabit diğerini (25000-600) ters yönde görecektir.
Ters yönlü hareket etselerdi, her “iki hız toplanacaktı“ bu sefer. Diğer koşullar sabit.
Bu yüzden her iki ikiz de diğerinin saatini yavaşlamış olarak iddia edecekti. Üstelik aynı oranda.
Ancak kıyaslamayı genelde üçüncü- dış bir gözlemci olarak yapıyoruz. Sonra da ikizleri birbirleriyle kıyaslıyoruz. Bu durumda cevabımız, bizim ve her bir ikizin hızı ile orantılı olarak birbirlerinden farklı olacaktır.
--------------------------------------------
Entropi ile enerji kullanımı arasında doğru ilişki vardır diye düşünüyorum.
Koşan adam daha çok enerji harcamış düzensizleşmiştir ama ...
Hareket eden nesneler grubunu tek bir sistem olarak ele almak gerekir bence. (Koşan adam-ilk sistem; motorsiklet+adam-ikinci sistem) Sistemler açısınıdan düzenlililkleri eşit oranda etkilenmiştir.
burtay-mutlu-shibumi-tr1695
Einstein döneminde 19ncu yüz yıl bilimi ve birikimi vardı. Söyledikleri, o dönem ve o dönemin bilgileri için en geçerli olanıydı. Hala da geçerli olması iki şeyi gösterir, hem Einstein'ın uzak görüşlülüğünü, hem de ondan sonra onun yaklaşımına fazla bir şek katılmadığını...
Bu yüzden göreliliği hareket açısından ele almıştı. Keşfedilen bir dünya da hızlanan hareketlilik gibi...
Günümüzde "enerji " bir çok konu da ana başlık. Uluslararası siyasetten, üretim verimliliğine kadar.
Not: Cismin hareket esnasında depolanmış enerji kullanımı ile ittirilmesi açısısndan bir fark yok. Özel görelilik açısısndan da yok. O hız için verilen momontumu taşyan, hızlanan nesne içinde...
omer-karanlik-profil5833
@burtay bey; hareket eden sistemleri 2 şekilde ayrılması gerekir...
A-Hareket Eden Sistem, hareket etmek için kendi enerjisini kullanan...( dişli dönmesi, yakıt pompalanması vs. )
B-Hareket Eden Sistem, hareket etmek için enerji harcamayan.
Bir beyin fırtınasında bahsetmiştim... entropi; zamana karşı ortaya konulan dirençtir diye...
Bariz olarak @kemal hareket etmek için kendi enerjisini kullandığından ötürü benden daha düzensiz durumda olacaktır. tamam @kemal ile benim zamanımız hala aynı ama düzensizliğimiz farklılaşmıştır. çünkü o benimle aynı zaman diliminde olmak için enerji harcamıştır.
not: burtay hocam olay zaman ile alakalı değil. olay tamamen enerjinin zamana karşı olan duruşu ile alakalı...
omer-karanlik-profil5833
işin püf noktası burada enerjinin davranışı... @kemal ile ben aramızdaki fark şu harekete başlamadan önce ikimizde 27 yaşındayız.... yukarıda bahsettiğimiz hareketi yaptık @kemal ile ben yine aynı yaşta 29 yaşındayız ama ben 29 yaşındaki gibi görünürken @kemal 31 yaşındaki gibi görünür... çünkü sistemi benimle aynı zaman diliminde olmak için enerji harcamıştır....
mehmet-ali8832
Ömer bey,
2 yıl sonra 2 kişi saatleri arasındaki fark saniyenin yaklaşık %1 'i kadar falan olur. Bu farkı da hesaba katmaya gerek yok. Hızlı giden araç tabii ki de daha fazla yıpranmış olacak bu çok normal bir durum. Bunun zamanın yavaşlamasıyla bir ilgisi yok.
Konuyu şöyle düşünelim. bir araç saatte 600 km, diğeri de ışık hızına çok yakın bir hızda hareket etsin. 2 yıl sonra karşılaştıklarında yavaş giden için 2 yıl, hızlı gide için ise 1 gün geçmiş olsun. biri 2 yıl boyunca 600 km hızla giderek yaşlanmış olacak diğeri de 1 gün boyunca ışık hızına yakın hızda giderek yaşlanmış olacak. Yani 2 yıl boyunca yavaş giden araç mı daha çok hasar görür 1 gün boyunca ışık hızına yakın giden mi? Sorunun doğrusu böyle olmalıdır. Yani aynı hızda hareket eden nesneler grubu için zaman aynı oranda yavaşlar. Ayrıca burada yönün bir önemi yoktur.
omer-karanlik-profil5833
@mehmet ali; aynı soruyu kozmik anafor un facebook grubunda da sordum.... ve verilen cevaplar sizin verdiğiniz cevabın tam tersiydi... orada ışık hızına yakın giden aracın diğerine oranla daha yeni olacağını söylediler... halbuki dediğiniz (dediğimiz) gibi daha hızlı giden araç ( hareket etmek için enerji harcayan) daha fazla hasar görecekti...
peki bu durumu nasıl açıklayacağız....
yani daha hızlı hareket eden araç eskirken içinde bulunan kişi yavaş giden araçtaki kişiden daha genç olacak_?
''yani aynı hızda hareket eden nesneler grubu için zaman aynı oranda yavaşlar'' sözünüz çok doğru ve evet yukarıda verdiğim @kemal in 25 km hızla koşması ve benim motor ile 25 km hız ile gitmem sonucunda;
@kemal ve benim için zaman aynı oranda yavaşladı ama aynı yere vardığımızda kemal benden daha çok hasar aldı....
mehmet-ali8832
Ömer bey yukarıda verdiğiniz örneğin aslında görelilikle bir ilgisi yok. Aynı zaman dilimi içerisinde A kişisi yatıyor, B kişisi de ağır maden işçiliği yapıyor. Tabii ki B kişisi daha çok yıpranır.
Diyelim ki A kişisi dünyada hiç bir şey yapmıyor. B kişisi de bir uzay aracına binerek ışık hızına yakın hızda yolculuk yapıyor ve yolculuk sırasında da ağır işçilik yapıyor. 20 yıl sonra geri geldiğinde dünyadaki A kişisi 20 yaş yaşlanmış oluyor. B kişisi ise sadece 1 gün boyunca ağır işçilik yapmış oluyor ama A kişisinden 20 yaş daha genç kalıyor. Yani olay tamamen akan zaman ile ilgili. Zaman yavaşlamaya başladığında her şey yavaşlar, entropi de buna dahil.
burtay-mutlu-shibumi-tr1695
(Zaman yavaşlamaya başladığında her şey yavaşlar, entropi de buna dahil. Mehmet Ali)
Entropinin, Zaman'a olan bağımlılığını vurgulaması açısından, üzerinde düşünülmesi gereken bir cümle.
omer-karanlik-profil5833
mehmet ali bey; zaten konumuz aslında burada zaman değil... sistemin ve enerjinin zamana göre davranışı aslında.... yanlış hatırlamıyorsam siz makine mühendisiydiniz sanırım :)
siz daha hakimsiniz bir sistem çalışmaya başladığında alınan ürün (veya yapılan iş) dışında bir miktar enerji kaybı meydana geliyor ve buna entropi diyoruz... daha önceki zaman ile ilgili yazılarda sürekli zamanın entropinin bir sonucu olduğu söylendi... halbuki benim düşünceme göre entropi zamanın etkisinin bir sonucudur....
madde, sistem vb. ne kadar çok hareket edip iş ve ürün elde ettiğinde aslında zamana karşı hareket etmiş oluyor... ve zaman bunun acısını sistemden, maddeden vb.lerinden enerji kaybı yaşatarak çıkartıyor...
foton içinse; fotonun burada zaman tarafından taşındığını düşünüyorum.
mehmet-ali8832
Ömer bey entropinin ne olduğu konusunda biraz kafa karışıklılığınız var gibi geldi. Sadece sizde değil, sitenin genelinde bir kafa karışılığı var. Halbuki anlaşılması çok kolay bir şey entropi. Büyütülecek, üzerine fazlaca anlamlar yüklenecek bir şey değil. Ufak bir google araştırmasıyla bulup okuyabilirsiniz.
omer-karanlik-profil5833
mehmet ali bey; entropi, bir sistemin mekanik işe çevirilemeyecek termal enerjisini temsil eder.
mesela biz durduğumuz yerden kızıl ötesi kamera ile bakılsak biraz kırmızı gözükürüz değil mi... sonra koşmaya başladık, yani sistemimiz çalışmaya başladı sinirler kaslar eklemler hepsi hareket etmeye başladı. bu haldeyken bizi tekrardan kızıl ötesi kamera ile baktıklarında durgun halimizdekinden daha kırmızı görecekler yani termal enerjimiz gitti hareket ettikçe....
işte yapılan her hareket en ufak bir hareket dahi olsa ortaya bu işe çevrilemeyecek enerji ortaya çıkacak...
bu fırtınanın özünde en büyük sistemden en küçük sisteme kadar yapılan her hareket bir miktar termal enerji ortaya çıkarır.... Yukarıdaki @kemal ve ben örneğini bu yüzden verdim...@kemal tek başına bir sistem ve hareket ederken bir miktar termal enerji kaybediyor...öte yandan ben hareket etmek için bir herhangi birşey yapmıyorum. beni motor götürüyor...ikimizde aynı anda ve aynı hızda bitiş noktamıza vardığımızda @kemal ile ben yine aynı zamandayız lakin @kemal kendi hareketinden ötürü kaybetmiş olduğu termal enerji yüzünden benden daha hasarlı...
şunu demek istiyorum eğer sistem hareket etmek için kendi enerjisini kullandığında @kemal gibi zamanda ne kadar ileri giderse gitsin o sistemin entropisi yavaşlamayacak hatta ne kadar hızlanırsa entropi o kadar artacak. öte yandan eğer sistem hareket etmek için enerji harcamıyorsa yani benim gibi motor üstünde hareket ediyorsa ne kadar hızlanırsa hızlansın (ışık hızının altında) entropi yavaşlayacaktır.
@kemal ışık hızına yakın hızla koşsun, bende ışık hızına yakın bir hızla hareket edeyim... ikimizde aynı zaman diliminde aynı yerde olacağız yine aynı yaşta olacağız fakat ben 2 yıl yaşlandığımda @kemal ölmüş olacak...
mehmet-ali8832
Ömer Bey, evet ben makine mühendisiyim. Termodinamik okudum ve entropinin tanımını çok iyi bilirim. Yukarıda yapmış olduğunuz entropi tanımı bizim mühendislikte kullandığımız entropinin tanımıdır:) Fizikte entropinin daha genel bir tanımı vardır. Aşağıda bir link veriyorum ama bizde wikipedia yasaklı olduğu için vpn kullarak girebilirsiniz.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Entropi
