venividi7017
Evrenin genişleme hızı ivme kazanırken aynı anda enerji nasıl korunabilir ?
necmi-tufek7866
Bence aklınızdaki soruyu daha kapsamlı sorun.
Evrenin genişleme hızının ivme kazanmasıyla, enerjinin korunamayacağını düşünmenizin nedeni nedir?
burtay-mutlu-shibumi-tr1695
Sorunuzu tam anlamadım. İlk cevap yazan olursam, hatalarım üzerinden gidebiliriz sanırım. Diğer fikirler o zaman düzeltmelerde katılabilir. Önce en basit yaklaşımdan hareket ederek, olasılıkları saptarız. Sonra içlerinden hatalı olanları eleriz. Bu süreç sırasında sizde sorunuzun detaylarını belirtirseniz, doğru veya doğruya yakın bir sonuç buluruz diye düşünüyorum.
Eğer evrenin genişlemesi ivme kazanıyorsa, bu genişlemeyle hareket eden kütleninde ivmesi artıyordur. Yani kütlelerin momentumu da artıyordur. Fakat hareketin göreliliği nedeniyle bu hareketi tespit etmek mümkün olmadığı gibi (biz onu serbest düşüş olarak tanımlarız), artan momentumu da saptayamayız. Artışı tespit içinde, kıyaslama yapabileceğimiz bir referans lazım. Her şey aynı anda ve oranda ivmelendiği için bu da mümkün olmayacak.
Tek tespit imkanı, belki nükleer reaksiyonlarda yada çarpıştırıcılarda açığa çıkan enerji miktarı, öncekine göre çok düşük oranlarda da olsa, artıyorsa mümkün olabilir. Ancakbu tür bir tespit ne teoride ne de sonuç açıklamalarında duymadım. Devrimsel yankıları olurdu, bence...
Bu durumda enerjinin momentum olarak kütlede kaldığını ve bizim onu o şekilde "doğal hali" olarak kabul etmemiz gerekiyor.
İkinci olasılık ise, genişleyen evren ile ortalama yoğunluğun azalması sonucu, güç alanlarında toplanmış (potansiyel) enerjininin, bozulumunun-dağılımının hızlanması yani entropisinin artması olacak. Termodinamiğe uygun bir soru ve sonuç olurdu bu...
Ama böyle bir tespit, gene duymadım. Var mı bilmiyorum.
Enerjinin kaybolmayacağı kesin. Sadece dönüşecek. Enerjinin korunumu, bu dönüşüm esnasında giren ile çıkan'ın enerji değerlerinin eşit olacağını söylüyor.
Sorunuzda, nesnelerdeki potansiyel durumun aynen sürdürülmesini kast etmiş olabilir misiniz?
venividi7017
evren belli bir miktar enerji ile başladığını var sayarsak genişlemenin giderek yavaşlaması normal gelirdi. ama aksine hızlanıyor
necmi-tufek7866
Genişleme hızlansa da yavaşlasa veya geriye çekilip çökse de enerjinin korunumu açısından hiç bir değişiklik olmaz. (Enerji geniş alanlara da çok dar alanlara da bütünlüğü kaybolmadan sığabilir)
Tek olasılık; genişlemenin ışık hızı limiti dışına çıkıp evrenin bölümlerinin birbirleriyle bağlantısının kalmaması nedeniyle "dağılması" olabilir. O zaman zaten bir "evren" anlayışı kalmayacaktır ortada.
venividi7017
Necmi Tüfek galiba soruyu okumadan cevap yazıyosunuz. bir şekilde enerjinin korunduğu herkesin malumu benim sorum bunun nasıl mümkün olduğu, detay ve dinamikler ile ilgili.
Ben kendimce özgün miktarda maddenin evren genişledikçe uzayı eskisine göre daha fazla bükmesi gerektiği gibi bir şey aklıma getirmiştim. Burtay Bey'in belki nükleer reaksiyonlarda açığa çıkan enerji miktarının değişmesi gerektiğini söylemesi sanırım aynı kapıya çıkıyor. Gibi saçma olur yanlış olur önemli değil sadece fikir lazım.
necmi-tufek7866
venividi polemik yapmadan neden konuşamıyorsunuz? Soruyu okumadan cevap yazmak ne demek? Cevap yazmamı istemiyorsanız, ihtiyacınız yoksa bunu hiç bir tepki vermeden yani susarak anlatabilirsiniz.
Ayrıca, ne sorduğunuzdan sizin haberiniz yok. Enerjinin korunduğu herkesin malumu ise bunun nasıl mümkün olduğu da herkesin malumu olmalı değil mi? Öyle ya, enerji korunuyorsa bunun nasıl olduğu da zaten bilinir. Ben de diyorum ki; evrenin genişlemesi veya daralması enerjinin korunumu açısından bir sıkıntı yaratmaz. Enerji kopup ayrılmadığı müddetçe yani evren kendi kendisini kütle çekimiyle denetlediği müddetçe enerji olduğu gibi korunur. Kütle çekimi ulaşamaz olursa, yani ışık hızı limiti aşılmış olursa işte o zaman enerji korunamaz, dağılır gider.
Şimdi; enerjinin korunumuyla, uzayın daha fazla yada daha az bükülmesinin ne alakası var? Enerji azalmışsa zaten uzayı eskisi gibi bükemez. Ama evren genişledi, enerji yoğunluğu azaldı o yüzden zayıfladı diyorsanız, bunun tüm evrendeki enerjinin korunumuyla ne alakası var? Elbette dar bir alandaki enerji ile geniş alandaki enerji aynı etkiyi yapmaz. Sizin sorunuz "enerji nasıl korunur?" olduğuna göre bunun dar veya geniş alanla ne alakası var? Toplam enerji değişmiyorsa genişleme önemli değildir. Ama genişleme kopukluk içeriyorsa o zaman zaten soru sormaya ne gerek var?
Nükleer reaksiyonlar yerel faaliyetlerdir. Uzay, kütle çekim olan yerlerde genişlemez. Yani en küçük dahi olsa bir madde parçası varsa o parçanın kendi içinde uzay genişlemez. Uzay boş alanlarda genişler. Bu yüzden yerel olaylar değişmez. Nükleer reaksiyonlar da değişmez.
Şimdi sorunuzun ne anlama geldiğini ve benim neyi okumadan cevapladığımı açıklarsanız sevinirim ve bir daha okumadan cevap yazmam.
NOT: Enerjinin korunumu yasası kapalı bir sistem olarak kabul edilen tüm evren için geçerlidir. Eğer siz enerjinin korunumu derken bunu yerel olaylara da uygulanan bir yasa gibi düşündüyseniz fena halde yanılmış olursunuz. Çünkü evrenin içinde ayrıca kapalı bir sistem olamaz. Evrenin genel enerjisi her şeyi etkilemektedir. Yani enerjinin korunumu yerel değil genel bir yasadır.
venividi7017
Boşluğun sahip olduğu enerji ve değişen boşluk miktarı.
necmi-tufek7866
Venividi,
Burtay Mutlu'nun blogunun ve söylemlerinin bir mağduru da sizsiniz anladığım kadarıyla. Lütfen, zihninizin ipotek altına alınmasına izin vermeyin. İnanın bana fizik çok basittir. Yasalar çok basittir. Zaten hep söylerler; "En sağlam ve gerçek yasa en basit olanıdır." En zor fizik problemleri bile çok basit bir şekilde anlatılabilir. Yeter ki aklınızı işletin. Başkalarının söylediklerine koşulsuz inanmayın. Bana sorduğunuz gibi onlara da kaynak sorun. Çünkü teorik fizik dışındaki her şey kesinlikle ispat edilmiştir. Ve EGD diye bir şey yoktur. Üstelik böyle bir şeye ihtiyaç da yoktur.
Evrenin toplam enerjisinin değişmezliği "enerjinin korunumu" yasasını meydana getirir. Bu toplam enerjinin içeriğinde ise "Boşluk enerjisi" diye bir şey yoktur. Çünkü evrenin içinde "boşluk" yoktur. Eğer "boşluk" terimiyle uzayı kastediyorsanız, uzay boşluk değildir. Plank birimi başına enerjisi hesaplanmıştır. Yani uzay belirli bir enerji içerir. Bu enerji evrenin diğer enerjileriyle temas halindedir ve değişkendir. Zaten evrenin genişlemesinin açıklanmasında gereklidir. Yani enerjinin korunumu açısından hesap dışı bir şey değildir. Toplam enerjiye dahildir.
Şimdi; "boşluk" dediğiniz şeyin sahip olduğunu söylediğiniz enerji ve değişen boşluk miktarı ne anlama geliyor? Eğer farklı bir tanımınız varsa öğrenmek isterim.
burtay-mutlu-shibumi-tr1695
Son durumda sorudan anladığım, evrenin genişlemesi sonucu kapladığı alan-hacim artıyor. Yeni katılan alanlarda enerji olmadığına ve evrene katılmadığına göre, mevcut-bilinen-ölçümlenebilen evrendeki ortalama enerji yoğunluğu nasıl korunuyor?
Yani evrendeki enerji miktarını bir gaz gibi ele alıp, fizik kanunlarına uygun olarak genişleyen hacimle, ortalama (enerji) yoğunluğunun düşmesi gerektiği şeklinde yaklaşım ürettiğinizi düşünüyorum.
Bildiğim kadarıyla bu soru karanlık enerji kavramının doğmasına da yol açan soruydu. Ayrıntılarını, bir uzman nasıl olsa yazar.
venividi7017
Bu toplam enerjinin içeriğinde gözlemlenebilir evren içindeki tüm enerji vardır. boşluk terimiyle ne kast ettiğim önemli değil Vikipedi ''Vacuum Energy'' yazarsanız çıkar Türkçe kitaplara direk boşluk enerjisi olarak çevrilmiştir herhalde 18 yıl boyunca denk gelmedi. Evrenin genişlemesiyle bu enerjiyi taşıyan alan artar.
venividi7017
Bu toplam enerjinin içeriğinde gözlemlenebilir evren içindeki tüm enerji vardır. boşluk terimiyle ne kast ettiğim önemli değil Vikipedi ''Vacuum Energy'' yazarsanız çıkar Türkçe kitaplara dirrek boşluk enerjisi olarak çevrilmiştir herhalde 18 yıl boyunca denk gelmedi. Evrenin genişlemesiyle bu enerjiyi taşıyan alan artar.
necmi-tufek7866
Evet... Durum anlaşılıyor. Sizler tamamen yanlış değerlendirme veya yanlış anlama kurbanısınız. Ve bunu hiç düşünüp, önünü ardını hesaplamadan yaymaktan çekinmiyorsunuz. Hiç olmazsa biraz düşünseydiniz bari.
Arkadaşlar; Evren genişlerken kendi uzayını kendisi yaratıyor. Kapladığı alan artıyorsa bu kendi uzay dokusu büyüyüp genişlediği için artıyor. Uzay dokusunun büyümesi için gereken enerjiyi de yine evrenin kendisi karşılıyor. Yani hiç bir enerji kaybolmuyor veya bir yerden alınmıyor. Evrenin genişleme alanı diye bir başka alan yok. Tamamen kendisi yaratıyor.
Sizin daha iyi düşünmeniz için şöyle açıklayayım;
Evren küçük bir boyuttan genişleyen enerji yığınıdır. Genişledikçe aralarda oluşan açıklıklar vakum boşluklarıdır ve evrenin enerjisiyle "uzay" haline gelmiş enerji alanıdır. Yani uzay, vakumun bir miktar enerjiyle kaplanmış halidir. Ve Lawrens M. Kraus tarafından kara enerji adıyla hesaplanmış olup evrenin toplam enerjisinin %70 ini karşıladığı söylenir. Yani evren genişledikçe kara enerji adıyla bilinen uzay dokusu artmaktadır.
Evrenin hiç bir yerinde boşluk veya vakum yoktur. Evren genişledikçe uzay dokusuyla örülür ve kaplanır. Vakum enerjisi tamamen başka bir konudur. Size kısaca izah etmeye çalışayım: "Bir şarap şişesinin mantarını açmaya çalıştıysanız bilirsiniz. Mantar çıkmaz. Siz çekersiniz ve enerji harcarsınız. Bu enerji mantar çıktıktan sonra ortaya çıkacak boşluğun karşılığı olan miktara ulaşınca mantar çıkar ve siz hiç yoktan bir miktar boş alan meydana getirmiş olursunuz. Bu boş alanın fiyatını enerji harcayarak ödediniz zaten. Bunu ayrıca fiyatlandırmak gerekmez. Yani ayrıca bir vakum enerjisine ihtiyaç yoktur. Evren genişlerken kendi enerjisiyle kendi yarattığı vakumun fiyatını ödemiştir. Başka bir yerden ayrıca vakum satın almamıştır.
Yani arkadaşlar, evren genişlerken kendi enerjisini kullanır. Toplam enerjisi hiç değişmez. Enerji sadece durum ve şekil değiştirir. Enerjinin korunumu budur ve sağlam bir yasadır. Evren genişledikçe uzay dokusu yani kara enerji artacaktır, buna karşılık diğer enerjilerde bir azalma olacaktır ama ışık hızı limiti aşılmadıkça evrenin toplam enerjisi korunacak ve değişmeyecektir.
Yine anlaşılmayan kısım varsa sorun lütfen...
venividi7017
Tırnak içinde belirtmeme rağman vikipedi açıp Vacuum Energy'nin nedemek olduğuna bile bakmamışsınız elbet zorunda değilsiniz ama tamamen farklı şeylerden bahsediyoruz. Sanki bir word dosyasına büsürü şey yazmışsınız ordan rast gele copy-paste yapıyomuşsunuz gibi geliyor.
necmi-tufek7866
Zaten vikipedi yüzünden yalan yanlış bir çok şey ortalığa saçıldı ve sonunda kapatıldı. Yani benim o bilgilere ihtiyacım yok. Sizin de gerçek fizik varken böyle gereksiz, yalan yanlış şeylerle uğraşmanız boşa enerji tüketimidir.
Burtay Mutlu kavramları karıştırıp gereksiz sonuçlar elde etmeyi çok seviyor. Hatta bunu görev haline getirmiş. Vakum enerjisi farklı bir şey, evrenin genişlemesi farklı bir şey.
Venividi,
Sanıyorum çok gençsin. Ya da kendini öyle sanıyorsun bilmiyorum ama fiziğin temel yasalarını bilip kabul etmeden fiziği anlayamazsın. Burtay Mutlu fiziğin temel yasalarını değişken sanıyor. Işık hızını, kütle çekimini değişken sanıyor. Bu yüzden de farklı kavramları farklı yerlere sokuşturarak kendini doğru yoldaymış gibi göstermeye çalışıyor. Vikipedi de bir iki konuya bakarak insan fizik öğrenemez. Söylediğim gibi önce temel yasaları hazmetmek gerekir. Ondan sonra eğer yerine oturmayan bazı şeyler varsa onlara odaklanırsınız. Mevcut fizik her şeyi açıklamaktadır. Alternatif fizik üretmeye hem ihtiyaç hem de gerek yoktur. Yeter ki bilgiyi kendi kavramında kendi anlamında kullanalım.
Bence elinde olduğunu söylediğin pek çok kitabı ya okumuyorsun ya da bir kez okuyup geçiyorsun. Fizikten bahseden kitaplar roman değildir. Bir kez okumakla anlayamazsınız. Ben bir fizik kitabını on kez, yirmi kez okuyup ne söylediğini ancak ondan sonra anladığım durumları çok yaşadım.
Yani son söz; Aklını kendi çabanla işletmelisin. Kimseye kiraya verme. Her şeyi pek çok açıdan ele alıp incelemek gerekir. Hayat öyle kolay değil. Çaba gerekiyor...
kutsal-bilge1490
wikipedia konusunda boş boş yazıyorsunuz ama
necmi-tufek7866
Wikipedia her önüne gelenin denetimsiz olarak her türlü saçmalığının yayınlandığı bir yer. Buradaki pek çok anlaşmazlığın nedeni olduğunu ben çok iyi biliyorum. Çünkü insanlar orada yazılanların doğru olduğunu sanıp iddialaşıyorlar. Doğru bir şey varsa on yanlış var. Ya da bazı kavramlar farklı anlayışla incelendiğinden yanlış izlenim veriyor.
Yani boş boş yazan ben değilim. Boş boş yazan bizzat Wikipedia...
kutsal-bilge1490
özür dilerim yüce bilge adam hata yaptım, haklısınız.
necmi-tufek7866
Ben aslında sizleri anlamaya çalışıyorum Kutsal Bilge.
İnsanlara bir faydam olsun, bildiklerimi aktarayım diyorum ama bunu sanırım pek doğru bir şekilde yapamıyorum. Yani, bana birisi bilmediğim şeyleri öğretseydi ben onu can kulağıyla dinlerdim. Şimdi burada birisi bir soru soruyor güya ama derdi bir şey öğrenmek değil gibi. Hani, ben bunu biliyorum işte onu göstereyim anlamında bir durum oluyor. Bildiği bir şey de yok. Açmış Wikipediden bir konuya bakmış onu buraya yazıyor. Ben bildiğim kadar konuyu anlatmaya çalışınca, Wikipedi den farklı bir şey söyleyince olay başka yerlere gidiyor. Ben işin doğrusunu anlatmaya çalıştıkça daha beter oluyor. Yani faydadan daha çok zararlı mı oluyorum acaba diye düşünmeye başladım.
Araya girip bana rahatsız olduğunuzu hissettirmek ihtiyacı duydunuz. Sitem ettiniz. Bana yardımcı olabilirsiniz sanıyorum. Burada bana ihtiyaç olmadığı düşüncesindeyseniz lütfen söyleyin. Söz sizi dinleyeceğim. Hem beni kurtarırsınız, hem de buradakileri...
venividi7017
Viki konusunu uzatma amacım kibarca sizin bahsettiğiniz vakum enerjisi ile günümüz fiziğinde kullanılan vakum enerjisinin bi alakası olmadığını anlatmaya çalışmaktı.
Şöyle bişey yapalım madem okadar biliyorsunuz ve insanlara bir faydam olsun, bildiklerimi aktarayım diyosunuz aşağıdaki linkteki yanlış bilgileri doğrularıyla birlikte kısa kısa teker teker üstünden geçelim.
https://en.wikipedia.org/wiki/Vacuum_energy
