albirt-aynstayn4578
Çift yarık deneyinde, parçacıkların bir kısmı gönderildikten sonra gözlemlemeye başlasak nasıl bir sonuç elde ederiz?
burtay-mutlu-shibumi-tr1695
Parçacık olarak cevap verirler.
(Bu arada özendiğiniz kişinin ismini ya Türkçe okunuşuyla ya da İngilizce yazılışıyla yazarsanız daha hoş olabilir. İkisinin karışımı şu an ?)
emir9851
Işığın parçacık mı dalgamı sorusu bu deneyin yapıldığı zamanlarda da merak konusuydu.Çift yarık deneyi sonucunda dalga olduğuna karar verdiler.Fakat yarığın önüne bir dedektör koyup gözlem yaparsak ışık parçacık gibi davranmaya başlayacak.
mehmet-ali8832
"Gönderildikten sonra gözlemlemeye başlarsak" derken neyi kastediyorsunuz? yarıklardan geçmeden önce mi gözlemlenecek?
albirt-aynstayn4578
Demek istediğim parçacıklardan bir kısmını gönderdik. Sonra dedektörü açtık ve göndermeye devam ettik.
albirt-aynstayn4578
Zaten Albert in Türkçe okunuşu Albert değil mi Burtay Bey :) Yani ikiside Türkçe okunuşu
mehmet-ali8832
Dedektör kapalıyken parçacıklar yarıklardan geçtikten sonra ekranda dalga deseni oluşur. Dedektör çalıştığı anda dalga deseni kaybolur ve doğrusal çizgi deseni oluşur.
albirt-aynstayn4578
Yok olur derken elimizde sadece elimizde parçacık deseni mi olur yoksa artık parçacık deseni çıkar ve dalga deseni ile karışır mı
mehmet-ali8832
Dedektör açık olduğu sürece parçacık deseni (çift çizgi) görünür. Dedektör kapatıldığı anda dalga deseni (çoklu çizgi) oluşur. Açıldığı anda tekrar parçacık deseni görünür. İkisi birbirine karışmaz.
burtay-mutlu-shibumi-tr1695
@Mehmet Ali, detektör de fotonları tespit için neyi, hangi parçacığı kullanıyorlar? Foton mu? Başka bir tanımlayıcı mı?
albirt-aynstayn4578
Ben aslında teker teker atılan elektronları düşünmüştüm ve çarptığı panelde izinin kalmasını bekliyorum. Merak ettiğim, kuantum düzeyinde zaman yani dedektör kapalı iken bizim gözetleyeceğimizi önceden anlayabilir mi
yelkan-kafkas8785
Kuantum mekaniğinde çoğu durumda gözlemlenen parçacılarla gözlemlenmeyen parçacıklar farklı hareket eder. Bu durum bir kısım kuramsal fizikçiler tarafından simülasyon argümanını destekleyen bir delil olarak gösterilir.
yelkan-kafkas8785
Kuantum mekaniğinde çoğu durumda gözlemlenen parçacılarla gözlemlenmeyen parçacıklar farklı hareket eder. Bu durum bir kısım kuramsal fizikçiler tarafından simülasyon argümanını destekleyen bir delil olarak gösterilir.
yelkan-kafkas8785
Kuantum mekaniğinde çoğu durumda gözlemlenen parçacılarla gözlemlenmeyen parçacıklar farklı hareket eder. Bu durum bir kısım kuramsal fizikçiler tarafından simülasyon argümanını destekleyen bir delil olarak gösterilir.
Sorunuza gelince: bu tarz bir deney yapılıp yapılmadığını bilmiyorum lakin, deneyin gözlemlenmeyen kısmında parçacıklar dalga, gözlemlenen kısmında ise doğrusal olarak yani sadece yarıklardan geçecek şekilde hareket ederler diye düşünüyorum.
mehmet-ali8832
Deneyde genellikle foton ve elektronlar kullanılıyor ama kullanılan parçacığın ne olduğu hiç önemli değil. Bütün parçacıklar, atomlar hatta büyük boyutlu moleküller bile dalga-parçacık ikililiği gösteriyorlar.
Parçacıkların tek tek gönderildiğini düşünelim. Örneğin 1 adet elektron gönderiyoruz, elektron bir olasılık dalgası şeklinde ilerliyor ve her iki yarıktan da geçerek yine kendisiyle birleşip ekranda dalga deseni oluşturacak bir noktaya düşüyor. Diyelim ki dedektör kapalıyken parçacığı gönderdik ve parçacık yarıklardan tam geçecekken dedektörü açtık. Parçacık bu sefer tek yarıktan geçerek ekrana parçacık gibi düşüyor. İşin ilginç yanı, elektron yola çıktığı andan dedektöre gelene kadar dalga değil parçacık olarak geliyor, yani gelecekte dedektörün açılacağını biliyor, ona göre yola dalga ya da parçacık olarak çıkıyor.
burtay-mutlu-shibumi-tr1695
@Mehmet Ali, teşekkür ederim.
Peki, tanımlama (detection) için kullanılan parçacıkların, gözlem sırasında , gözlenen parçacıklara etkisi olmuyor mu?
Bir de; "parçacık, yarıktan geçtikten sonra", dedektör açılırsa verdiği tepki ne oluyor?
mehmet-ali8832
Gözlem sırasında dedektörler parçacıkla etkileşime giriyorlar ama bunun bir önemi yok. Önemli olan parçacığın hangi yarıktan geçtiğinin anlaşılıp anlaşılmaması. dedektörler açık, ama parçacığın hangisinden geçtiği konusunda bilgi edilecek düzenek yoksa yine dalga deseni ortaya çıkıyor. Parçacık yola çıktığında bir süperpozisyon durumu var. Schrödinger'in kedisi konusu gibi. Kediye bakmadıkça kedinin hem ölü hem de diri olması ve açıldığında bu durumdan birisinin gerçekleşmesi olayı gibi. Yani parçacık dedektöre gelip gözlenene kadar kadar hem dalga hem de parçacık olarak bir süperposizyon durumunda. Dedektörün açık ya da kapalı olma durumuna göre, gözlemlendiğinde parçacığın baştan beri ne olması gerektiği belirleniyor.
albirt-aynstayn4578
O zaman parçacık deseni oluşacak
mehmet-ali8832
Evet parçacık deseni oluşur. Hatta daha deneyin daha farklı bir versiyonunu açıklayayım. Bilim adamları parçacık yola çıkıp yarıklardan geçtikten sonra tam ekrana çarpacakken dedektörün açılıp açılmayacağına karar veren bir düzenek kurdular. yani parçacık yarıklardan geçiyor ve tam ekrana çarpacak, o sırada dedektör rastgele bir karar veriyor, ya açıyor ya da açmıyor. Açılıp açılmayacağı son ana kadar belli olmadığı için önceden bilinmesine imkan yok. Deney sonuçları şöyle oluyor: dedektör son anda karar verip açtığında ekranda parçacık deseni, açmadığında ise dalga deseni çıkıyor. Yani daha dedektörün açılıp açılmayacağı bile belli değilken parçacık sanki geleceği görmüşcesine yarıklardan parçacık ya da dalga olarak geçiyor. Yani dedektör son anda açtığında parçacık aslında baştan beri parçacıkmış gibi yarıklardan geçiyor, açmazsa dalga olarak geçip dalga deseni oluşturuyor.
albirt-aynstayn4578
Teşekkürler
