cemalettin-senyuz5128
Arkadaşlar fİzikle hiçbir alakam olmamasına rağmen aklıma bir soru takıldı merakımdan soruyorum evrenin her noktadan aynı anda genişlediği söyleniyor acaba her noktadan aynı anda hareket eden bir gemi
burtay-mutlu-shibumi-tr6061
Aslında hiçbir yere hareket etmiyor demektir diyebilir miyiz.? (Sanırım sorunuzun devamı)
Fizikte gemi metaforu diye bir terim yok ... evren, genişleme gibi anahtar kelimelerin seçilimi daha iyi olabilirdi...
Evet, 3 uzamsal boyut üzerinde "her yöne doğru hareket" eden bir nesne, dediğiniz gibi aslında hiç bir yere hareket etmiyordur.
------------------------------------------------
Evrenin genişlemesi her yönedir. Yani, hangi yöne bakıp ölçümlerseniz ölçümleyin, gözlemlediğiniz yıldız veya galaksinin kızıla doğru kaydığını göreceksiniz.
Yani bizden uzaklaşıyorlar.
Bu bildiğimiz 3 uzamsal boyut üzerinde birden olan, bir genişlemedir.
Evrenimizde günlük yaşamımız içinde 5 boyut etkindir. (En azından Einstein döneminden beri böyle biliniyor.) "3 uzamsal boyut", "Zaman" ve henüz bilimsel olarak neyle alakalı olduğu tespit edilmemiş bir boyut daha..(Bence "Hız" bu kavramı dolduruyor. Sonra sicim teorisi başka boyutlarda ekledi ama ayrı bir tartışma konusu).
Evren genişlerken bir gökcisminin evrene göre 3 boyutlu koordinatı değişmediği zaman, hareket etmiş sayılmıyor.
(Hatta gene aynı sebepten dolayı, evrenin merkezinin her yer olduğu da düşünülüyor ki, uygun bakış açısıyla ele alındığında doğru olduğu da görülüyor.)
Evrenin genişlemesinin iki yolu var.Ya genişlerken ortalama enerji yoğunluğu azalacak (ortalama ısı 2.7 K düşecek).. Ama bu durum gerçekleşmiyor.
Bu yüzden deniyor ki; Ya da bu genleşmeden kaynaklanan boşluğu bir enerji doldurarak dengeyi kollayacak. Karanlık enerji. Hem genişletiyor hem de enerji yoğunluğunu koruyor.
3 uzamsal boyut üzerinden evrene göre koordinatı alındığında , milim oynamamıştır.
.
Ancak bizim "bildiğimiz hareket", sadece "tek uzamsal boyut üzerindedir"... Buna dikkat ediniz!
Sadece "belli bir yöne hareket" edebilirsiniz ve bu bir "her yöne doğru hareket" değildir.
Her yöne doğru olan hareketi, "Zaman" tanımlamaktadır.
Evrenin gerçek şekli ve büyüklüğü kesin olarak bilinmiyor. Bu yüzden kurgusal olarak örneklersek;
Evreni bir balonun hacmi olarak düşünün. Bu 3 uzamsal boyutlu bir yapıdır.
Bu balon içinde bir koordinat noktasını düşünün.
Şimdi balon şişerken bu koordinat noktasının değişmeden yerinde durduğu hali düşünün.
Evrene yani balona göre bu noktanın koordinatı sabittir, değişmiyordur.
Diğer yandan balonun (balon zarını yok farz ederek) dışından bir gözlem yaparsanız.. Nesnenin bir önceki noktadan çok farklı bir noktaya doğru geçtiğini de tespit edersiniz.
Bu hareket 3 uzamsal boyut üzerinde birden olmuştur.
Eğer bu hareketin bileşke doğrusal izini çıkartırsanız, bu hareketin balonun şişmesi esnasındaki yarıçap değişimine denk geldiğini göreceksiniz.
Buradan iki sonuç çıkıyor.
1) Zaman'ı varlığı, evrenin genişlemesiyle bağlantılıdır.
2) Evrenin genişlemesiyle yapılan her yöne hareketi, Zaman üzerinde yapılan bir harekettir.
Ek Bilgi: Bu hareket her zaman ışık hızındadır. Siz hareketsizken bile.
Eğer hareket ederseniz, Özel görelilik gereği; "zaman ve mekan (3 uzamsal boyutları kast ediyor) üzerindeki hareketlerinizin bileşkesi gene ışık hızındadır.
cemalettin-senyuz5128
1 Her boyut kendinden sonraki boyuta eklenerek yeni bir boyut meydana getiriyorsa 3 boyutlu evrene hız eklenerek zaman ve uzay oluşuyor mu demek istediniz?Eğer durum böyle ise her boyut kendinden sonraki bir boyuta bir şekilde bağlıysa sizinde belirttiğiniz gibi 3 boyuta hız eklenerek zaman meyda
cemalettin-senyuz5128
Bende her yöne hareketi kastettim aslında.Şimdi cevabınızı bekliyorum affınıza sığınarak.
cemalettin-senyuz5128
Boyutlar nasıl oluşuyor o zaman?3 uzamsal boyutlu evren aslında hiçbiryere hareket etmiyorsa?Hız olmaz hız olmazsa hareket hareket olmazsa zaman olmaz vb..
cemalettin-senyuz5128
3 uzamsal boyutlu bir evren her yöne doğru aynı anda her noktadan hareket ediyorsa aslında hiçbiryere hareket etmemektedir.3 boyutl
cemalettin-senyuz5128
3 uzamsal boyutlu bir evren her yöne doğru aynı anda her noktadan hareket ediyorsa aslında hiçbiryere hareket etmemektedir.3 boyutl
cemalettin-senyuz5128
3 uzamsal boyutlu bir evren her yöne doğru aynı anda her noktadan hareket ediyorsa aslında hiçbiryere hareket etmemektedir.3 boyutl
cemalettin-senyuz5128
3 uzamsal boyutlu bir evren her yöne doğru aynı anda her noktadan hareket ediyorsa aslında hiçbiryere hareket etmemektedir.3 boyutl
cemalettin-senyuz5128
3 uzamsal boyutlu bir evren her yöne doğru aynı anda her noktadan hareket ediyorsa aslında hiçbiryere hareket etmemektedir.3 boyutl
cemalettin-senyuz5128
3 boyutlu bir evren aslında hiçbiryere hareket etmiyorsa diğer boyutlara nasıl ulaşabilir?Evren 3 boyutludur demiyorum?
cemalettin-senyuz5128
Boyutlar birbiri üzerine birbirini içererek katmanlar oluşturuyor farzedelim acaba böyle midir?
cemalettin-senyuz5128
Hocam boyutlar nasıl oluşuyor eğer birbirini içeren birbirini meydana getiren boyutlardan söz ediyorsak 3 Boyutlu bir evrene hız yani hareket verdiğimizde farklı bir boyut yani zaman boyutumu ortaya çıkıyor?
cemalettin-senyuz5128
Ben sadece bir betimleme yapmak istemiştim yoksa fizikte gemi metaforu diye birşey tabi ki yok eğer kabalık ettiysem kusra bakmayın :)
burtay-mutlu-shibumi-tr6061
Cemalettin Bey;
Öncelikle hoca ya da öğretmen değilim. Sizin gibi sadece bir takipçiyim. Üstelik meslek alanım bile değil fizik. Uzun süredir takip ettiğim için de birikim imkanım fazla oldu. Buradaki çeşitli tartışmaların ve soruların da çok faydası oldu. Yanlış ve eksiklerim olabiliyor.
Anahtar kelime olayı, daha sonra o konuda arama yapaken çok önemli oluyor. Anahtar kelimeyi tıkladığınızda, o anahtar kelimeyle ilgili tüm yazışmalar toplu olarak geliyor.
Yoksa bir olumsuzlama değil. Fizikte olan genel terimler üzerinden hareket etmeniz bizim içinde faydalı...O yüzden vurguladım.
cemalettin-senyuz5128
Hocam derken saygı ifadesi olarak kullandım :) sıkıntı yok bende fizikçi değilim zaman ayırıp yazdığınız için sağ olun Burtay bet
burtay-mutlu-shibumi-tr6061
Aslında diğer boyutlar diye gizemli veya bizim dışımızda olan bir şey yok... Olamaz. Zaten evrende var olan tüm boyutlarla içiçeyiz.
(Sicim teorisine göre var olduğu ifade edilen diğer boyutların ) kimisi kıvrık, kimisi kapalı olabilir. Ama onlarla içiçeyiz. Her atomumuzun en temel yapıtaşında varlar.
Ancak fantastik bilimkurgularla desteklenip yaygınlaşmış, "alternatif evren"ler ile farkedebildiğimiz boyutların kaynaştırılması ile boyut konusunu gizemli bir şeye dönüştürmüş gibi geliyor bana...
Boyut nedir? Boyut kavramı neyi tasvir ediyor? ona bakmak lazım.
Sorunuzdan, benim boyut anlayışımdan çok farklı bir kavramı desteklediğiniz sonucunu çıkartıyorum.
Maddenin, hatta kütlesi olmayan diğer şeylerde dahil (alan, foton gibi) her şeyin temelinde enerji var. Bir enerji ünitesine kuanta diyoruz. Bir çoğuna birden ise kuantum deniyor.
Boyut, bir enerji biriminin titreşim yapabildiği alanı gösteriyor. Başka bir şey değil.
Diğer bir anlatımla; enerjinin hareket edebildiği alanlar.
Titreşim;
Tek bir doğrultuda ise "tek boyut" , iki (birbirine dik) doğrultuda ise "iki boyut-alan", üç (birbirine dik) doğrultuda ise "üç boyutlu-hacimli" alanlardan söz ediyoruz. https://bit.ly/2E48n9o
Zaman ve diğeri (bana göre Hız) yapı olarak farklılar. 3 uzamsal boyut üzerinde birden etkin, üstelik göreli titreşimler. Ancak konuya detaylı girmeyeceğim. (Ayrıntıları merak ederseniz. https://bit.ly/2E492aS benzer bir soruya cevapta var.)
Zaman evrenin genişlemesinden kaynaklanan bir durum gibi gözüküyor. Yani maddenin değil, evrenin bir hareketi. Bu nedenle bu hareket, bize göreceli olarak titreşim etkisi yapıyor.
Bir sonrakinde açıklayacağım:
cemalettin-senyuz5128
Hocam derken saygı ifadesi olarak,bende fizikçi değilim sıkıntı yok zaman ayırıyorsunuz sağolun..
cemalettin-senyuz5128
Bu arada ben sitede çok yeniyim işleyişi yeni öğreniyorum.
burtay-mutlu-shibumi-tr6061
Zaman'ı güncel bilimin kabul ettiğinin aksine vektörel ve dalga formunda ele alıyorum.
Şimdi aynı balona geri dönelim.
Balon her şişme yaptığında yeni alanlar ile eski alanlar arasında bir mesafe olacaktır.
Bu mesafe olası en küçük evrensel mesafe birimi olarak 1 Planck Mesafesi olsun.
Bu mesafenin her basınç eşitlenmesinde balonun içine doğru hafif bir dalgalanım olduğunu düşünelim. Bu dalgalar, balon içinde , merkeze doğru küçülecek şekilde hareket edecektir. Balonun şekli buna müsait çünkü.
Neyse, Eğer bu dalgaların Zaman birimlerini temsil ettiğini düşünürsek, balon içindeki nesnenin üzerinden, bir "alan" olarak geçeceklerdir. Kütleli maddemiz hiç hareket etmese bile bu "alan dalgalar" peş peşe geçeceği için, bir titreşim gibi işlev yürütecekler.
Buradan (benim) boyut tanımına dönersek, enerjinin titreşim yaptığı yeni bir alan daha karşımıza çıkıyor.
( Diğerlerinden farklı olarak bu "vektör sahibi Zaman" diğer uzamsal boyutları (x,y,z), bilimcilerce öngörüldüğü gibi 90 derecede değil, 45 derecede kesmesi gerekiyor. Bu da yaklaşımımdaki 2nci eleştiri noktası...)
Sanki kütle, 3 uzamsal boyut üzerinden birden titreşiyor olacaktır.
Aslında hareketin göreliliği açısından ele alırsak, bu doğrudur.
Ortada bir hareket var ise, (yan yana duran iki araçtan birisi hareket ettiğinde olduğu gibi...) kimin, kime göre hareket ettiği tartışmalı olabiliyor.
